Bakterie kwasu mlekowego – rola i znaczenie w profilaktyce infekcji intymnych

1. Czym są bakterie kwasu mlekowego?
2. Jakie funkcje pełnią bakterie kwasu mlekowego?
3. Przyczyny niedoboru bakterii kwasu mlekowego
4. Objawy niedoboru bakterii kwasu mlekowego
5. Źródła bakterii kwasu mlekowego w diecie

Bakterie kwasu mlekowego to Gram-dodatnie bakterie należące do rodzaju Lactobacillus, które stanowią znaczącą część naturalnej flory bakteryjnej pochwy. Mikroorganizmy te utrzymują kwaśne pH pochwy i tworzą barierę ochronną narządów intymnych, chroniąc je przed wnikaniem oraz namnażaniem się w ich obszarze szkodliwych drobnoustrojów^[1].

W sytuacji, gdy bakterie mlekowe w pochwie zostają zastąpione lub zdominowane przez szkodliwe jednokomórkowce, takie jak bakterie beztlenowe czy grzyby, mamy do czynienia z zapaleniem pochwy, które daje bardzo uciążliwe objawy^[1]. W takim wypadku pojawia się pytanie — czy suplementacja bakterii kwasu mlekowego może mieć znaczenie w profilaktyce infekcji intymnych?

Czym są bakterie kwasu mlekowego?

Bakterie kwasu mlekowego, czyli bakterie z rodzaju Lactobacillus, są składnikami naturalnego mikrobiomu ludzkiego organizmu. Znajdują się zarówno w przewodzie pokarmowym, jako część słynnej mikroflory jelitowej, jak i w pochwie kobiety, gdzie stanowią ponad 90% naturalnej flory bakteryjnej. Istnieje wiele gatunków tych bakterii, z których najszerzej rozpowszechnionymi w pochwie są Lactobacillus crispatus, Lactobacillus gasseri, Lactobacillus iners oraz Lactobacillus jensenii^[3].

Bakterie kwasu mlekowego są probiotykami. Co to dokładnie oznacza? Probiotykami nazywamy żywe organizmy, które przyjmowane w odpowiednich ilościach powodują pozytywny efekt zdrowotny u człowieka^[2]. Obecnie na rynku możemy znaleźć wiele preparatów, które zawierają żywe kultury bakterii kwasu mlekowego — są to zarówno probiotyki doustne, jak i dopochwowe^[1]. Bakterie mlekowe mogą występować także w niektórych wyrobach spożywczych. Od niedawna dostępny jest w Polsce wyrób medyczny, który zawiera unieczynnione termiczne, czyli tyndalizowane bakterie kwasu mlekowego. Dla tak spreparowanych bakterii używa się nazwy  paraprobiotyk.

Jakie funkcje pełnią bakterie kwasu mlekowego?

Jedną z kluczowych funkcji bakterii kwasu mlekowego w naszym organizmie jest stanowienie bariery ochronnej przed szkodliwymi drobnoustrojami^[1]. W jaki sposób bakterie mlekowe zapobiegają wnikaniu oraz rozmnażaniu się niekorzystnych mikroorganizmów w pochwie?

Bakterie z rodzaju Lactobacillus wytwarzają kwas mlekowy, który zakwasza środowisko pochwy, utrzymując jej pH poniżej wartości 4,5. Ponadto produkują substancje podobne do bakteriocyn oraz nadtlenek wodoru. To wszystko sprawia, że środowisko pochwy nie jest optymalne dla rozwoju patogennych mikroorganizmów. Dzięki temu we wspomnianej mikroflorze zachowana jest równowaga, a okolice intymne kobiety są chronione przed infekcją^[1].

Dlatego też łatwo sobie wyobrazić, że gdy ilość bakterii mlekowych się zmniejsza, to mikrośrodowisko pochwy traci swoje kwasowe pH. W mniejszych ilościach są też wytwarzane bakteriocyny i H202, czego skutkiem jest namnażanie szkodliwych bakterii beztlenowych lub innych szkodliwych mikroorganizmów^[1].

Z tego też powodu suplementacja bakterii kwasu mlekowego w postaci probiotyków doustnych lub ginekologicznych (stosowanych dopochwowo) po zakażeniach okolic intymnych jest sposobem na odbudowanie naturalnej mikroflory. Badania wskazują, że suplementacja probiotyków z kwasem mlekowym może też mieć istotne znaczenie w profilaktyce zakażeń układu rozrodczego u kobiet^[2].

Lecz to nie wszystko! Bakterie kwasu mlekowego mają pozytywny wpływ nie tylko na mikrośrodowisko pochwy kobiety, ale i na cały organizm gdy są podawane doustnie. Jakie są ich pozostałe właściwości?

• Zapobiegają wystąpieniu biegunki po antybiotykoterapii^[2];
• Zmniejszają objawy zespołu jelita drażliwego^[2];
• Odpowiadają za produkcję niezbędnych człowiekowi witamin z grupy B oraz witaminy K^[5];
• Mają pozytywny wpływ na trawienie oraz wspomagają pasaż jelitowy^[2];
• Zwiększają wchłanianie oraz przyswajanie cynku, żelaza czy wapnia w jelitach^[6];
• Wpływają także korzystnie na układ immunologiczny, zwiększając odporność na zakażenia oraz łagodzą objawy chorób alergicznych^[4];
• Chronią przed infekcjami jelit oraz wspomagają barierę jelitową^[4];
• Mogą mieć korzystny wpływ na płodność kobiety^[7];
• Obniżają poziom LDL cholesterolu^[4].

Przyczyny niedoboru bakterii kwasu mlekowego

Wiedząc już, jak duże znaczenie w naszym organizmie mają bakterie kwasu mlekowego, musimy zastanowić się, jakie są przyczyny ich niedoboru. Jedną z przyczyn takiego stanu jest zła dieta. Spożywanie produktów wysoko przetworzonych, z dużą zawartością cukrów prostych oraz z niską zawartością błonnika, nie sprzyja prawidłowej równowadze mikrobioty jelitowej^[8].

Niekorzystnie na ilość bakterii kwasu mlekowego wpływa także stosowanie używek, takich jak alkohol czy papierosy. Również choroby jelit, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy zespół jelita drażliwego mogą niekorzystnie wpływać na stan mikrobioty jelitowej. Taki sam efekt wywołuje długotrwały stres^[8].

Ponadto stosowanie antybiotyków wiąże się z zaburzeniem naturalnej flory bakteryjnej w organizmie. Dlatego też w trakcie oraz po antybiotykoterapii zalecane jest stosowanie probiotyków w celu normalizacji mikroflory jelitowej, oraz aby zapobiec biegunce poantybiotykowej^[2].

Natomiast w przypadku stanów zapalnych pochwy, w celu odbudowy prawidłowej mikroflory pochwy, bardzo dobrze sprawdzają się probiotyki ginekologiczne zawierające żywe kultury bakterii kwasu mlekowego lub paraprobiotyk z tyndalizowanymi bakteriami kwasu mlekowego^[1]. Takim paraprobiotykiem jest wyrób medyczny Gynoxin® PROTECT, który wspomaga regenerację błony śluzowej pochwy po zakończeniu leczenia infekcji intymnej.

Objawy niedoboru bakterii kwasu mlekowego

Niedobór bakterii kwasu mlekowego w jelitach może objawiać się poprzez różnorodne dolegliwości zdrowotne. Może prowadzić między innymi do występowania wzdęć i nadmiernych gazów. Zaburzenia w mikroflorze jelitowej związane z niedoborem bakterii kwasu mlekowego mogą również powodować problemy z regularnym wypróżnianiem, prowadząc do zaparć lub biegunek^[10].

W przypadku długotrwałego niedoboru bakterii kwasu mlekowego może pojawić się zmniejszenie odporności, co zwiększa ryzyko infekcji, również okolic intymnych u kobiet^[1].

Jednym z ogólnych objawów niedoboru bakterii kwasu mlekowego jest także stałe uczucie zmęczenia, które negatywnie wpływa na codzienne funkcjonowanie i jakość życia. Dlatego też, utrzymanie zdrowej równowagi mikroflory jelitowej jest bardzo istotne dla zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia^[10].

Źródła bakterii kwasu mlekowego w diecie

Źródłem bakterii kwasu mlekowego, jak i innych probiotyków, może być zarówno dieta, jak i gotowe preparaty farmaceutyczne, które mogą być sprzedawane jako lek lub jako suplement diety^[2].

Bakterie kwasu mlekowego są obecne w różnych produktach spożywczych, szczególnie w tych poddawanych fermentacji, takich jak jogurt, kefir czy maślanka. Kiszonki, takie jak kiszona kapusta czy ogórki, są także naturalnym źródłem bakterii kwasu mlekowego. Proces kiszenia warzyw sprzyja rozwojowi probiotycznych bakterii, które mogą pomóc w utrzymaniu zdrowej mikroflory jelitowej. Ponadto, bakterie mlekowe można znaleźć w produktach takich jak: kwas chlebowy, kombucha czy też naturalnie fermentowany kwas jabłkowy^[9].

Warto wziąć pod uwagę uzupełnienie codziennej diety probiotykami z kwasem mlekowym, które można zakupić w aptece. Mamy do wyboru wiele preparatów, które zawierają liofilizowane bakterie kwasu mlekowego lub żywe kultury bakterii kwasu mlekowego.

Artykuł zawiera informacje na temat:

Wyrobu medycznego

Gynoxin Protect, 10 globulek dopochwowych. Zastosowanie: wspomaganie procesu leczenia objawów związanych z zapaleniem sromu i pochwy różnego pochodzenia. Ochrona błony śluzowej pochwy przed namnażaniem chorobotwórczych mikroorganizmów, przywracanie prawidłowego pH pochwy i łagodzenie objawów, w tym świądu.

Producent: Logus Pharma S.r.l Autoryzowany przedstawiciel: Erbozeta Austria GmbH

Importer/Podmiot prowadzący reklamę: Recordati Polska sp. z o.o.

To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.

PL-GYNOX-0061

Bibliografia

1. Peng Liu, Yune Lu, Xiaodi Chen: Use of probiotic lactobacilli in the treatment of vaginal infections: In vitro and in vivo investigations – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10106725

2. Portal Medycyna Praktyczna [online], [dostęp: 15 maja 2024]: https://www.mp.pl/gastrologia/wytyczne/168224,probiotyki-aktualny-stan-wiedzy-i-zalecenia-dla-praktyki-klinicznej

3. Mariya I. Petrova, Elke Lievens,Shweta Malik, Nicole Imholz, Sarah Lebeer: Lactobacillus species as biomarkers and agents that can promote various aspects of vaginal health – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4373506

4. Conor Slattery, Paul D Cotter, Paul W O’Toole: Analysis of Health Benefits Conferred by Lactobacillus Species from Kefir – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31159409

5. J.G. LeBlanc, J.E. Laiño, M. Juarez del Valle, V. Vannini, D. van Sinderen, M.P. Taranto, G. Font de Valdez, G. Savoy de Giori, F. Sesma: B-Group vitamin production by lactic acid bacteria – current knowledge and potential applications – https://enviromicro-journals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-2672.2011.05157.x

6. Rodica-Anita Varvara and Dan Cristian Vodnara: Probiotic-driven advancement: Exploring the intricacies of mineral absorption in the human body – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10767166

7. GA Corbett, DA Crosby, FM McAuliffe: Probiotic therapy in couples with infertility: A systematic review – https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S030121152030693X

8. Mirosława Gałęcka, Anna M. Basińska, Anna Bartnicka: Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia człowieka — implikacje w praktyce lekarza rodzinnego – https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/58042/44579

9. Portal WebMD [online], [dostęp: 15 maja 2024]: https://www.webmd.com/diet/foods-high-in-probiotics

10. Portal Cleveland Clinic [online], [dostęp: 15 maja 2024]: https://my.clevelandclinic.org/health/body/25201-gut-microbiome