- Czym jest kandydoza pochwy?
- Kandydoza pochwy – przyczyny i objawy
- Przyczyny kandydozy pochwy
- Objawy kandydozy pochwy
- Drożdżyca pochwy a choroby współistniejące
- Grzybica pochwy a obniżenie odporności
- Cukrzyca a grzybica pochwy
- Nieodpowiednia dieta źródłem zakażenia
- Grzybica pochwy w zaburzeniach hormonalnych
- Drożdżyca pochwy – diagnostyka i leczenie
- Domowe sposoby na drożdżycę pochwy
- Kandydoza pochwy – czy partner również powinien poddać się leczeniu?
- Drożdżyca pochwy a współżycie
- Jak zapobiegać kandydozie pochwy?
Kandydoza pochwy to powszechna infekcja dotykająca kobiety w każdym wieku. Charakteryzuje się ona uporczywym świądem, pieczeniem i upławami. Kiedy drożdżaki pochwy mogą powodować infekcję, jak ją leczyć i zapobiegać jej nawrotom? Wyjaśniamy.
Czym jest kandydoza pochwy?
Kandydoza pochwy, znana również jako drożdżyca pochwy, jest jedną z najczęstszych infekcji grzybiczych u kobiet. Wywoływana głównie przez grzyby z rodzaju Candida, z których głównym patogenem jest Candida albicans. Chociaż drożdżak Candida albicans jest odpowiedzialny za kandydozę, inne gatunki grzybów również mogą być przyczyną tej infekcji, w tym Candida glabrata, Candida krusei, Candida kefyr (pseudotropicalis), Candida parapsilosis, Candida tropicalis, Candida stelatoidea, Candida guilliermondii oraz Candida zeylanoides.
Kandydoza pochwy – przyczyny i objawy
Kandydoza pochwy to powszechna infekcja grzybicza, która dotyka około 75% kobiet przynajmniej raz w życiu[2]. Według badań nawet 40-50% z nich doświadcza nawrotów infekcji[2]. Główną przyczyną kandydozy są zaburzenia równowagi mikroflory intymnej, które mogą być spowodowane przez różne czynniki. Drożdżyca pochwy powoduje szereg nieprzyjemnych dolegliwości, dlatego bardzo istotne jest skuteczne wyeliminowanie przyczyny i profilaktyka, zmniejszająca ryzyko nawrotów infekcji.
Przyczyny kandydozy pochwy
Kandydoza pochwy może być wywołana przez różne czynniki, które sprzyjają rozwojowi drożdżaków. Do najważniejszych należą m.in.:
- Zaburzenia hormonalne występujące w czasie ciąży, w trakcie cyklu menstruacyjnego czy podczas stosowania hormonalnej terapii zastępczej, mogą zakłócać równowagę pH pochwy. Prawidłowe pH pochwy mieści się w granicach od 3,8 do 4,5. Jest ono lekko kwaśne, co zapewnia ochronę przed infekcjami i utrzymuje zdrowy mikrobiom pochwy. Zwiększone stężenie estrogenów sprzyja rozwojowi drożdżaków, co zwiększa ryzyko infekcji.
- Stosowanie antybiotyków – choć są skuteczne w leczeniu bakteryjnych zakażeń, mogą niszczyć również korzystne bakterie naturalnie występujące w pochwie. To prowadzi do dysbiozy, czyli zaburzenia równowagi mikroflory bakteryjnej, co stwarza dogodne warunki dla rozwoju drożdżaków z rodzaju Candida.
- Cukrzyca – poziom glukozy we krwi oraz w śluzie pochwowym jest podwyższony. Wyższy poziom cukru sprzyja rozwojowi grzybów, ponieważ drożdżaki wykorzystują glukozę jako źródło energii. Niewyrównana cukrzyca znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia kandydozy.
- Osłabienie układu odpornościowego – np. w wyniku chorób przewlekłych, takich jak: HIV/AIDS, choroby autoimmunologiczne, stres, czy niewłaściwa dieta, są bardziej narażone na infekcje drożdżakowe. Układ odpornościowy jest mniej efektywny w kontrolowaniu wzrostu grzybów, co sprzyja ich namnażaniu.
- Niewłaściwa odzież – noszenie obcisłej bielizny wykonanej z syntetycznych materiałów może zwiększać wilgotność i ciepło w okolicach intymnych, tworząc idealne środowisko dla rozwoju drożdżaków. Aby zapobiegać kandydozie, zaleca się noszenie przewiewnej, bawełnianej bielizny, która pomaga utrzymać odpowiednią higienę i komfort.
- Nadmierna higiena- używanie silnych środków myjących oraz irygacje pochwy, które nie powinny być elementem codziennej higieny
Objawy kandydozy pochwy
Każda infekcja grzybicza niesie za sobą szereg nieprzyjemnych dolegliwości, również drożdżyca pochwy. Objawy, które pojawiają się najczęściej to m.in.:
- Świąd i pieczenie w okolicach pochwy – to najbardziej charakterystyczne objawy kandydozy. Świąd może być intensywny i prowadzić do drażnienia skóry, co dodatkowo pogarsza stan pacjentki.
- Zaczerwienienie i obrzęk warg sromowych – infekcja grzybicza często powoduje stan zapalny, który objawia się zaczerwienieniem i obrzękiem zewnętrznych narządów płciowych. Może to również prowadzić do bolesności w tych obszarach.
- Biała, grudkowata wydzielina z pochwy – w przeciwieństwie do innych infekcji, wydzielina ta zazwyczaj nie ma wyraźnego zapachu, co może pomóc w różnicowaniu jej od innych zakażeń.
- Kobiety z kandydozą pochwy często doświadczają bólu podczas stosunku płciowego. Ból ten wynika z podrażnienia i stanu zapalnego błony śluzowej pochwy oraz warg sromowych.
- Ból i dyskomfort podczas oddawania moczu – infekcja grzybicza może również prowadzić do bólu i pieczenia podczas oddawania moczu, co jest wynikiem podrażnienia cewki moczowej i otaczających ją tkanek.
Objawy te mogą być nasilone w określonych sytuacjach, czyli np. przed menstruacją, po stosunku płciowym lub po zażyciu antybiotyków. Antybiotyki zakłócają naturalną florę bakteryjną pochwy, co sprzyja rozwojowi grzybów. Hormonalne zmiany zachodzące w trakcie cyklu menstruacyjnego również mogą wpływać na równowagę mikroflory pochwy, zwiększając ryzyko infekcji. Dodatkowo aktywność seksualna może mechanicznie podrażniać wrażliwe okolice, potęgując objawy.
Drożdżyca pochwy a choroby współistniejące
Drożdżaki pochwy rozwijają się w określonych warunkach. Dlatego ich aktywność może być stymulowana przez różnego rodzaju zaburzenia stanu zdrowia.
Choroby przyczyniające się do grzybicy pochwy to m.in.:
- niewydolność nerek,
- nadczynność tarczycy,
- niedobór żelaza,
- niedobór witaminy B,
- gruźlica.
Nieleczona kandydoza pochwy może sprzyjać tworzeniu się innych patologicznych stanów.
Grzybica pochwy a obniżenie odporności
Osoby z obniżoną odpornością, np. z powodu chorób autoimmunologicznych, HIV/AIDS, czy przyjmowania leków immunosupresyjnych, są bardziej narażone na infekcje grzybicze. Grzyby z rodzaju Candida, które naturalnie występują w organizmie, mogą łatwo się namnażać, gdy układ odpornościowy nie jest w stanie ich skutecznie kontrolować.
Cukrzyca a grzybica pochwy
Cukrzyca, zwłaszcza niewyrównana (stan, w którym poziom cukru we krwi nie jest optymalnie kontrolowany lekami i dietą), jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju kandydozy pochwy. Podwyższony poziom glukozy we krwi i śluzie pochwowym tworzy sprzyjające warunki dla namnażania się drożdżaków.
Nieodpowiednia dieta źródłem zakażenia
Dieta bogata w cukry i przetworzoną żywność może sprzyjać rozwojowi drożdżycy pochwy. Cukry są doskonałym pożywieniem dla drożdżaków, co przyczynia się do ich szybszego namnażania się. Zbilansowana dieta, bogata w warzywa, białka oraz probiotyki, może wspomóc zdrowie mikroflory pochwy i zapobiegać infekcjom.
Grzybica pochwy w zaburzeniach hormonalnych
Zaburzenia hormonalne, takie jak te występujące podczas ciąży, w trakcie cyklu menstruacyjnego, czy w wyniku stosowania hormonalnej terapii zastępczej, mogą zakłócać równowagę pH pochwy. Zmiany hormonalne wpływają na skład mikroflory pochwy, co sprzyja rozwojowi drożdżaków i prowadzi do infekcji. W takich przypadkach regularne kontrole ginekologiczne i dbanie o higienę intymną są szczególnie ważne.
Drożdżyca pochwy – diagnostyka i leczenie
Diagnostyka drożdżycy pochwy zazwyczaj opiera się na wywiadzie lekarskim oraz badaniu fizykalnym, przeprowadzanym przez ginekologa. Kluczowym elementem jest pobranie wymazu z pochwy, który pozwala na identyfikację obecnych drożdżaków i określenie konkretnego gatunku grzyba, wywołującego infekcję. Dodatkowo badania laboratoryjne mogą obejmować ocenę pH pochwy oraz posiewy mikrobiologiczne.
Leczenie drożdżycy pochwy obejmuje różnorodne środki farmakologiczne, które pomagają zwalczać infekcję i łagodzić objawy. Należą do nich m.in.:
- Globulki dopochwowe – są to preparaty przeciwgrzybicze, które stosuje się bezpośrednio w pochwie np. Gynoxin® UNO lub Gynoxin® OPTIMA. Zawierają one substancje aktywne, takie jak fentikonazol, klotrymazol, mikonazol czy nystatyna.
- Tabletki doustne – w przypadkach bardziej zaawansowanej infekcji mogą być stosowane tabletki przeciwgrzybicze, takie jak flukonazol. Działają one systemowo, zwalczając grzyby wewnątrz organizmu.
- Płyny do irygacji – specjalistyczne płyny do irygacji pochwy mogą być stosowane na zlecenie lekarza jako uzupełnienie terapii, pomagając utrzymać odpowiednią higienę i równowagę mikroflory pochwy.
- Kremy przeciwgrzybicze – zawierające klotrymazol, mogą być stosowane na zewnętrzne obszary intymne, aby złagodzić świąd, pieczenie i zaczerwienienie np. Gynoxin® OPTIMA.
Grzybica pochwy jest wyleczona, gdy ustąpią objawy takie jak swędzenie, pieczenie, upławy, ból podczas oddawania moczu i stosunku. Standardowe leczenie trwa 3-7 dni, ale w niektórych przypadkach do 2 tygodni. Ważne jest ścisłe stosowanie się do zaleceń lekarza i wykonanie kontrolnej wizyty. Nawracające infekcje wymagają konsultacji z ginekologiem. Dbanie o higienę intymną i profilaktyka pomagają zapobiegać nawrotom.
Domowe sposoby na drożdżycę pochwy
Istnieje wiele metod łagodzenia objawów infekcji grzybiczej. Miejscowo można stosować olej kokosowy lub żel aloesowy. Mają właściwości przeciwgrzybicze i zmniejszają uczucie swędzenia. Kąpiele z naturalnymi dodatkami takimi jak rumianek to również sprawdzone domowe sposoby na grzybice pochwy.
Rumianek ma właściwości przeciwzapalne i łagodzące. Oczywiście domowe sposoby na grzybicę pochwy nie zastąpią skutecznego leczenia farmakologicznego – stosuj je wspomagająco.
Kandydoza pochwy – czy partner również powinien poddać się leczeniu?
Tak, partner również powinien poddać się leczeniu. Wówczas zminimalizuje się ryzyko, że nawróci grzybica pochwy. Czy partner może się zarazić? Tak. W czasie leczenia kandydozy pochwy zaleca się zachowanie wstrzemięźliwości seksualnej, aby uniknąć wzajemnego zakażania się.
Drożdżyca pochwy a współżycie
Penetracja pochwy może zakłócać proces leczenia infekcji drożdżakowych, wpływając negatywnie na skuteczność stosowanych leków przeciwgrzybiczych. Dodatkowo może podrażnić już i tak wrażliwe tkanki, co może nasilić objawy, takie jak: świąd, pieczenie i ból. Leki na drożdżaki pochwy, zwłaszcza te w postaci kremów i globulek, mogą osłabiać lateks, co zwiększa ryzyko uszkodzenia prezerwatyw i zmniejsza ich skuteczność jako środka ochrony.
Dlatego najlepiej jest przeprowadzić do końca leczenie pochwy, a współżycie rozpocząć po kuracji. Drożdżyca pochwy może być przenoszona również przez kontakt oralny, dlatego warto unikać tego typu aktywności do czasu całkowitego wyleczenia.
Jak zapobiegać kandydozie pochwy?
Skuteczne zapobieganie grzybicy pochwy wymaga stosowania kilku kluczowych zaleceń. Należą do nich m.in.:
- Zachowanie odpowiedniej higieny intymnej: używaj łagodnych, bezzapachowych środków do mycia, unikaj irygacji pochwy, które mogą zakłócać naturalną równowagę mikroflory.
- Noszenie przewiewnej bielizny: wybieraj bieliznę z naturalnych materiałów, takich jak bawełna, która pozwala skórze oddychać i zmniejsza wilgotność w okolicach intymnych.
- Unikanie obcisłych ubrań: noszenie luźniejszych ubrań pozwala na lepszą cyrkulację powietrza i zmniejsza ryzyko podrażnień.
- Zrównoważona dieta: spożywaj pokarmy bogate w probiotyki, takie jak jogurt, kefir, kiszonki, które wspierają zdrową florę bakteryjną pochwy. Ogranicz spożycie cukru, który sprzyja rozwojowi drożdżaków.
- Ograniczenie stosowania antybiotyków: antybiotyki mogą zaburzać równowagę mikroflory bakteryjnej, dlatego stosuj je tylko wtedy, gdy jest to konieczne i zgodnie z zaleceniami lekarza.
- Stosowanie probiotyków: regularne przyjmowanie probiotyków w formie suplementów może wspierać zdrową mikroflorę pochwy i zmniejszać ryzyko infekcji.
- Regularne kontrole ginekologiczne: odwiedzaj ginekologa regularnie, aby monitorować stan zdrowia intymnego i wczesne wykrywanie ewentualnych infekcji.
- Unikanie długotrwałego noszenia mokrych ubrań: szybko zmieniaj mokre stroje kąpielowe i ubrania sportowe.
Infekcje intymne przestają być tematem tabu, a świadomość u kobiet jest coraz większa. Zdecydowanie lepiej jest zapobiegać niż leczyć, ale gdy infekcja się pojawi, należy sięgać po sprawdzone środki i skonsultować swój stan zdrowia z lekarzem.
(i), (ii) Artykuł zawiera informacje na temat:
Leków dostępnych bez recepty
Nazwa produktu leczniczego: (A) Gynoxin Optima, 200 mg, kapsułka dopochwowa, miękka. (B) Gynoxin Uno, 600 mg, kapsułka dopochwowa, miękka. (C) Gynoxin Optima, 20 mg/g (2%), krem dopochwowy. Nazwa powszechnie stosowana substancji czynnej: (A, B, C) Azotan fentikonazolu (Fenticonazoli nitras). Dawka substancji czynnej: 1 kapsułka dopochwowa, miękka zawiera: (A) 200 mg azotanu fentikonazolu. (B) 600 mg azotanu fentikonazolu. (C) 100 g kremu dopochwowego zawiera 2 g azotanu fentikonazolu. Postać farmaceutyczna: (A, B) Kapsułka dopochwowa, miękka. (C) Krem dopochwowy. Wskazania do stosowania: (A, B, C) Drożdżyca błon śluzowych narządów płciowych (zapalenie sromu i pochwy, zapalenie pochwy, upławy). Leczenie zakażeń mieszanych pochwy. (A, B, C) Gynoxin przeznaczony jest do stosowania u dorosłych i młodzieży w wieku powyżej 16 lat. U kobiet w wieku powyżej 60 lat, Gynoxin można stosować po konsultacji z lekarzem. Podmiot odpowiedzialny: (A, B, C) Recordati Industria Chimica e Farmaceutica S.p.A., Via Civitali 1, 20148 Mediolan, Włochy.
PL–GYNOX-0065
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Zwróć uwagę na przeciwwskazania. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Bibliografia:
- Overview: Vaginal yeast infection do.i.: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK543220/
- Overview: Vulvovaginal Candidiasis: A Current Understanding and Burning Questions https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7151053/
- Paczkowska, Irena, Agnieszka Wójtowicz, and Anna Malm. „Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz.” Terapia i leki 66.8 (2010): 539-543.
- Rotsztejn, Helena, Anna Zalewska, and Zdrowia Matki Polki w Łodzi. „Grzybice powierzchowne okolicy narządów płciowych u kobiet.”
- Karowicz-Bilińska, Agata. „Odbudowa prawidłowej flory bakteryjnej po leczeniu infekcji pochwy.” Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 6.1 (2021).
