Upławy z pochwy – jaka powinna być prawidłowa wydzielina?

1. Czym są upławy?
2. Jak powinna wyglądać prawidłowa wydzielina z pochwy?
3. Upławy – przyczyny
4. 1. Infekcje bakteryjne (waginoza bakteryjna)
5. 2. Infekcje grzybicze (kandydoza pochwy)
6. 3. Rzęsistkowica (infekcja pasożytnicza)
7. 4. Atrofia pochwy (zanikowe zapalenie pochwy)
8. 5. Reakcje alergiczne i podrażnienia
9. 6. Nowotwory i zmiany szyjki macicy
10. Upławy brązowe, żółte, zielone, białe i różowe – co oznaczają?
11. Upławy w bakteryjnym zapaleniu pochwy
12. Upławy w grzybiczej infekcji pochwy
13. Na czym polega leczenie upławów?
14. 1. Leczenie infekcji bakteryjnych (waginozy bakteryjnej)
15. 2. Leczenie infekcji grzybiczych (kandydozy pochwy)
16. 3. Leczenie rzęsistkowicy
17. 4. Leczenie atroficznego zapalenia pochwy
18. 5. Leczenie reakcji alergicznych i podrażnień
19. 6. Leczenie wspomagające – probiotyki i profilaktyka

Prawidłowa wydzielina z pochwy jest naturalnym i ważnym elementem zdrowia intymnego kobiety. Pomaga w utrzymaniu odpowiedniego nawilżenia błony śluzowej, oczyszcza drogi rodne i pełni funkcję ochronną przed patogenami. Gdy wydzielina zmienia zapach, kolor, konsystencję lub ilość, może to świadczyć o nieprawidłowościach. Czym są upławy, jak powinna wyglądać zdrowa wydzielina oraz kiedy należy udać się do lekarza?

Czym są upławy?

Upławy to nieprawidłowa wydzielina z pochwy, która różni się od fizjologicznego śluzu pod względem barwy, konsystencji, zapachu lub objętości. Pojawia się w wyniku działania czynników patologicznych, takich jak infekcje, zaburzenia hormonalne czy reakcje alergiczne. W odróżnieniu od prawidłowej wydzieliny, upławom często towarzyszą objawy takim jak świąd, pieczenie, ból podczas stosunku, a nawet dyskomfort przy oddawaniu moczu^[1].

Jak powinna wyglądać prawidłowa wydzielina z pochwy?

Fizjologiczna wydzielina z pochwy jest przezroczysta lub lekko biała, ma konsystencję śluzu i jest bezzapachowa lub ma delikatny, niedrażniący zapach. Jej ilość i wygląd mogą się zmieniać w trakcie cyklu menstruacyjnego, szczególnie w czasie owulacji, kiedy staje się bardziej śluzowata i obfita. Nie towarzyszą jej objawy podrażnienia czy ból w okolicach intymnych^[1].

Upławy – przyczyny

Upławy mogą mieć różne przyczyny. Najczęściej są efektem infekcji, ale mogą także wynikać z nieprawidłowej higieny, zaburzeń hormonalnych czy reakcji alergicznych.

Jakie są najczęściej spotykane przyczyn upławów?

1. Infekcje bakteryjne (waginoza bakteryjna)

To najczęstsza przyczyn upławów. W jej przebiegu dochodzi do zaburzenia równowagi mikroflory pochwy – zmniejszenia liczby pałeczek kwasu mlekowego i nadmiernego namnażania bakterii beztlenowych, głównie Gardnerella vaginalis. Typowe objawy to szare, wodniste, obfite upławy o charakterystycznym, rybim zapachu. Może wystąpić także uczucie pieczenia i świądu^[2][3].

2. Infekcje grzybicze (kandydoza pochwy)

Grzybicze zapalenie pochwy wywoływane przez Candida albicans objawia się białymi, serowatymi upławami, intensywnym świądem, pieczeniem i zaczerwienieniem warg sromowych. Zakażenie może pojawić się po antybiotykoterapii, w czasie ciąży lub przy osłabieniu odporności^[4][5].

3. Rzęsistkowica (infekcja pasożytnicza)

Wywoływana przez Trichomonas vaginalis, objawia się pienistymi, żółto-zielonymi upławami o nieprzyjemnym zapachu, świądem oraz pieczeniem. Upławom wywołanym przez ten patogen może towarzyszyć ból przy oddawaniu moczu^[6].

4. Atrofia pochwy (zanikowe zapalenie pochwy)

Występuje głównie u kobiet w okresie menopauzy na skutek zmniejszenia stężeń estrogenów. Objawia się suchością pochwy, białymi, wodnistymi upławami, pieczeniem i bólem przy współżyciu^[7].

5. Reakcje alergiczne i podrażnienia

Niektóre kosmetyki, detergenty, wkładki zapachowe czy prezerwatywy mogą powodować reakcję alergiczną i prowadzić do nieprawidłowej wydzieliny. Objawy ustępują po eliminacji czynnika drażniącego oraz ewentualnym zastosowaniu leków przeciwzapalnych lub przeciwhistaminowych.

6. Nowotwory i zmiany szyjki macicy

Upławy o różowym, krwistym lub brunatnym zabarwieniu, często o nieprzyjemnym zapachu, mogą wskazywać na zmiany nowotworowe. Wymagają pilnej diagnostyki cytologicznej, kolposkopii i konsultacji ginekologicznej.

Upławy brązowe, żółte, zielone, białe i różowe – co oznaczają?

Upławy mogą mieć różny kolor. Zabarwienie wydzieliny z pochwy może pomóc we wskazaniu przyczyny dolegliwości. Najczęściej spotykane są:

• brązowe upławy – najczęściej związane z obecnością starej krwi. Mogą występować tuż po miesiączce, ale także przy polipach, endometriozie czy nowotworach,
• żółte upławy – mogą wskazywać na infekcje bakteryjne lub rzęsistkowicę. Często towarzyszy im świąd i pieczenie,
• zielone upławy – zwykle świadczą o infekcji rzęsistkiem lub innym zakażeniu. Charakterystyczna jest ich pienista konsystencja,
• białe upławy – mogą być fizjologiczne, jeśli są bezwonne i nie towarzyszy im świąd. Białe, gęste, serowate upławy często są objawem grzybicy pochwy,
• różowe upławy – mogą pojawić się po stosunku, przy owulacji lub jako objaw nadżerki szyjki macicy. Jeśli utrzymują się dłużej – wymagają konsultacji lekarskiej.

Upławy w bakteryjnym zapaleniu pochwy

Objawy to wodniste, szare lub białe upławy o nieprzyjemnym, rybim zapachu. Często nasilają się po stosunku. Leczenie obejmuje antybiotyki, takie jak metronidazol czy klindamycyna, stosowane dopochwowo lub doustnie.

Upławy w grzybiczej infekcji pochwy

Charakteryzują się białymi, grudkowatymi, gęstymi upławami przypominającymi twarożek. Towarzyszy im intensywny świąd i pieczenie. Nie mają zazwyczaj zapachu. Leczenie obejmuje leki przeciwgrzybicze – dopochwowe lub doustne.

Na czym polega leczenie upławów?

Leczenie upławów zależy przede wszystkim od ich przyczyny, dlatego kluczowe znaczenie ma wcześniejsza diagnostyka – badanie ginekologiczne, ocena pH pochwy, testy mikrobiologiczne, a w niektórych przypadkach również cytologia lub posiewy. Skuteczna terapia obejmuje nie tylko leczenie farmakologiczne, ale również działania profilaktyczne oraz wspomagające odbudowę naturalnej mikroflory pochwy.

1. Leczenie infekcji bakteryjnych (waginozy bakteryjnej)

Podstawą leczenia waginozy bakteryjnej są antybiotyki – najczęściej stosowany jest metronidazol (doustnie lub dopochwowo) lub klindamycyna w formie kremu dopochwowego. Często rekomenduje się także kurację probiotykami ginekologicznymi w celu odbudowy naturalnej flory bakteryjnej pochwy^[8].

2. Leczenie infekcji grzybiczych (kandydozy pochwy)

W przypadku grzybiczych infekcji pochwy stosuje się leki przeciwgrzybicze, takie jak fentikonazol, klotrimazol, mikonazol lub flukonazol – w postaci dopochwowej lub doustnej. Leczenie miejscowe jest często wystarczające przy łagodnych i niepowikłanych zakażeniach. W nawracających przypadkach zaleca się terapie długoterminowe oraz równolegle, stosowanie probiotyków^[3,4].

3. Leczenie rzęsistkowicy

Infekcję wywoływaną przez Trichomonas vaginalis leczy się metronidazolem lub tynidazolem – w pojedynczej lub kilkudniowej kuracji doustnej. Ważne jest jednoczesne leczenie partnera seksualnego, by zapobiec nawrotom zakażenia[5].

4. Leczenie atroficznego zapalenia pochwy

 W zanikowym zapaleniu pochwy, typowym dla okresu pomenopauzalnego, stosuje się estrogeny miejscowe – kremy, globulki lub tabletki dopochwowe zawierające estriol lub estradiol. Alternatywnie można sięgnąć po preparaty nawilżające i natłuszczające, zwłaszcza u kobiet, które nie mogą stosować terapii hormonalnej^[6].

5. Leczenie reakcji alergicznych i podrażnień

W przypadkach reakcji uczuleniowej wywołanej np. przez kosmetyki, wkładki zapachowe czy detergenty, kluczowe jest usunięcie czynnika drażniącego. Czasem konieczne bywa zastosowanie maści przeciwzapalnych lub przeciwhistaminowych. Należy też zachować odpowiednią higienę intymną, bez przesadnego użycia środków myjących^[9].

6. Leczenie wspomagające – probiotyki i profilaktyka

Bez względu na przyczynę, w leczeniu upławów bardzo pomocne są probiotyki ginekologiczne zawierające Lactobacillus spp., które pomagają przywrócić równowagę mikrobiologiczną w pochwie. Profilaktycznie warto unikać irygacji pochwy, nadmiernego stosowania środków higieny intymnej oraz noszenia syntetycznej, obcisłej bielizny. Regularne wizyty u ginekologa pozwalają na wczesne wykrywanie zaburzeń i ich skuteczne leczenie^[1,6,7].

Upławy to częsty, ale nie zawsze niepokojący objaw w zdrowiu intymnym kobiety. Należy jednak zwracać uwagę na ich kolor, zapach, konsystencję i towarzyszące objawy – takie jak świąd, pieczenie, ból czy nieprzyjemny zapach. Zmiany te mogą świadczyć o infekcjach bakteryjnych, grzybiczych, pasożytniczych, zaburzeniach hormonalnych czy nawet zmianach nowotworowych.

Kluczowe znaczenie ma prawidłowa diagnostyka oraz wdrożenie leczenia przyczynowego – dopasowanego do etiologii dolegliwości. Równocześnie warto pamiętać o profilaktyce – właściwej higienie, stosowaniu probiotyków, unikaniu czynników drażniących i regularnych kontrolach u ginekologa. Odpowiednia edukacja i szybka reakcja na niepokojące objawy pozwalają skutecznie zadbać o zdrowie intymne na każdym etapie życia.

(i), (ii) Artykuł zawiera informacje na temat:

●          Leków dostępnych bez recepty:

Nazwa produktu leczniczego: (A) Gynoxin Optima, 200 mg, kapsułka dopochwowa, miękka. (B) Gynoxin Uno, 600 mg, kapsułka dopochwowa, miękka. (C) Gynoxin Optima, 20 mg/g (2%), krem dopochwowy. Nazwa powszechnie stosowana substancji czynnej: (A, B, C) Azotan fentikonazolu (Fenticonazoli nitras). Dawka substancji czynnej: 1 kapsułka dopochwowa, miękka zawiera: (A) 200 mg azotanu fentikonazolu. (B) 600 mg azotanu fentikonazolu. (C) 100 g kremu dopochwowego zawiera 2 g azotanu fentikonazolu. Postać farmaceutyczna: (A, B) Kapsułka dopochwowa, miękka. (C) Krem dopochwowy. Wskazania do stosowania: (A, B, C) Drożdżyca błon śluzowych narządów płciowych (zapalenie sromu i pochwy, zapalenie pochwy, upławy). Leczenie zakażeń mieszanych pochwy. (A, B, C) Gynoxin przeznaczony jest do stosowania u dorosłych i młodzieży w wieku powyżej 16 lat. U kobiet w wieku powyżej 60 lat, Gynoxin można stosować po konsultacji z lekarzem. Podmiot odpowiedzialny: (A, B, C) Recordati Industria Chimica e Farmaceutica S.p.A., Via Civitali 1, 20148 Mediolan, Włochy.

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Zwróć uwagę na przeciwwskazania. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

PL-GYNOX-0162

Bibliografia:

1. Sobel JD. Vaginitis. N Engl J Med. 1997;337(26):1896–1903.
2. Workowski KA, Bachmann LH, Chan PA, et al. Sexually Transmitted Infections Treatment Guidelines. MMWR Recomm Rep. 2021;70(4):1-187.
3. Kenyon C, Colebunders R, Crucitti T. The global epidemiology of bacterial vaginosis: A systematic review. Am J Obstet Gynecol. 2013;209(6):505-523.
4. Donders GG. Diagnosis and management of bacterial vaginosis and other types of abnormal vaginal bacterial flora: a review. Obstet Gynecol Surv. 2010;65(7):462-473.
5. Sobel JD. Vulvovaginal candidosis. Lancet. 2007;369(9577):1961-1971.
6. Swygard H, Sena AC, Hobbs MM, Cohen MS. Trichomoniasis: clinical manifestations, diagnosis and management. Sex Transm Infect. 2004;80(2):91–95.
7. Kingsberg SA, Wysocki S, Magnus L, Krychman ML. Vulvar and vaginal atrophy in postmenopausal women: findings from the REVIVE (REal Women’s VIews of Treatment Options for Menopausal Vaginal ChangEs) survey. J Sex Med. 2013;10(7):1790-1799.
8. Hillier SL. Diagnostic microbiology of bacterial vaginosis. Am J Obstet Gynecol. 1993;169(2 Pt 2):455-459.
9. Mitchell C, Marrazzo J. Bacterial vaginosis and the cervicovaginal immune response. Am J Reprod Immunol. 2014;71(6):555-563.